MAT306

MAT306 Diferansiyel Geometri


Sınav Soruları



2020 BS

2020 DS

2020 DS Çözümler






AFİN UZAY.   A , bir küme; K , bir cisim;  V K  cismi üzerinde bir vektör uzayı olsun. Eğer aşağıdaki önermeleri doğrulayan bir  f : A × A V  fonksiyonu var ise  A  kümesi,  V  vektör uzayı ile birleştirilmiş bir afin uzaydır denir:

  • A1. Her  P , Q , R A  için,  f ( P , Q ) + f ( Q , R ) = f ( P , R ) 'dir, 
  • A2. Her  P A  ve her  α V  için,  f ( P , Q ) = α  olacak biçimde bir tek  Q A  vardır. 

AFİNOR.  ( 1 , 1 ) tipli tensörlere afinor denir. 


AĞ. Bir tamlık bölgesinin tersinir elemanı. Bir grafiğin dalları üzerinde bir akış ağı varsa bu grafiğe akış ağı veya denir.


ALGORİTMA. Verilerin, bilgisayara hangi çevre biriminden girileceğinin, problemin nasıl çözüleceğinin, hangi basamaklardan geçirilerek sonuç alınacağının, sonucun nasıl ve nereye yazılacağının sözel olarak ifade edilmesine algoritma denir.


AKILLI OYUNCU (RATIONAL PLAYER). Bir oyuna katılan her bir oyuncunun izlemini bilen ya da tahmin edebilen rakip tarafa akıllı oyuncu denir.


AKIŞ AĞI. Bkz. .


ARİTMETİK BİRİM. Bir tamlık bölgesinin tersinir elemanı.


ASAL ALTCİSİM. Bir cismin tüm altcisimlerinin kesişimi.


ASAL CİSİM. Trivial alt cisimlerden başka alt cismi olmayan cisme asal cisim denir.


AŞİKAR İDEAL. Herhangi bir halka için sıfır halkası.

ATLAS. S bir yüzey olsun. Görüntüleri S 'nin tamamını kaplayan yüzey yamalarının bir ailesine S 'nin bir atlası denir. 


BASİT EĞRİ. Katlı noktası olmayan eğriye basit eğri denir. 


BASİT GRUP. Bir grubun hiçbir öz normal alt grubu yoksa o gruba basit grup denir.


BASİT KAPALI EĞRİ. Kendini kesmeyen kapalı eğriye basit kapalı eğri denir. 


BELLEKSİZ KANAL. Bir iletişim kanalında gerçekleşen bir iletimin sonucu, daha önce gerçekleşen iletimlerin sonucunda bağımsız ise bu kanala belleksiz kanal denir.


BİLİNEER FONKSİYON.  f , iki değişkenli bir fonksiyon olsun. Eğer f , her iki değişkene göre lineer ise f bilineerdir denir.


BİNORMAL. Bir eğrinin oskülatör düzlemine dik olan normaline eğrinin binormali denir. 


BİRİM AFİNOR.  t bir tensör olsun. Eğer t ( x , ξ ) = ξ x ise t 'ye birim tensör veya birim afinor denir. 


BİRİM HIZLI EĞRİ.  γ : ( α , β ) R n , bir parametrik eğri olsun. Eğer her t ( α , β ) için,  γ ˙ ( t bir birim vektör ise  γ  eğrisine birim hızlı eğri denir. 


BİRİMLİ HALKA. İkinci işlemi birimli olan halka.


BİRİM TENSÖR. Bkz. birim afinor.


BÖLME HALKASI. Her elemanı tersinir olan birimli halka.

BURULMA. Bkz. torsiyon


CİSİM. Değişmeli bölme halkası.


CİSİMSİ (SKEW FIELD). Komütatif olmayan bölme halkası.


ÇARPIK CİSİM. Değişmeli bölüm halkasına çarpık cisim denir.


DERLEME. Programlama dili ile yazılmış programın yazım hatalarının olup olmadığının kontrol edilmesini ve ara kod olarak obje kodunun üretilmesini sağlama adımına derleme denir.


DERLEYİCİ. Bir programlama dili ile bilgisayara aktarılan programın bilgisayarın anlayabileceği makine diline çevirmeyi sağlayan ve yazılan programda söz dizim hatalarının olup olmadığını bulan yazılım.

DİFEOMORF KÜMELER.  U ve V , R n uzayının açık alt kümeleri olsun. Eğer U kümesinden V kümesine bir difeomorfizma var ise U kümesi, V kümesine difeomorftur denir.  


DİFEOMORFİZMA.  U ve V  R n  uzayının açık alt kümeleri olsun. Eğer ϕ : U V  fonksiyonu homomorfizma ve  ϕ   ile   ϕ 1  fonksiyonlarının ikisi de düzgün ise   ϕ   fonksiyonu bir difeomorfizmadır denir.  


DİFERANSİYELLENEBİLİR EĞRİ.  I = ( a , b ) R bir açık aralık olmak üzere, α : I E n t ( α 1 ( t ) α n ( t ) ) difbilir bir fonksiyon olsun. α ( I ) E n kümesine E n 'de bir parametrik eğri veya diferansiyellenebilir eğri denir.


DİK KOORDİNAT FONKSİYONU. R n , standart vektör uzayı olsun.
x j : R n R ( p 1 , , p n ) p j
fonksiyonuna R n uzayında j -nci dik koordinat fonksiyonu denir. 


DİL BİLİMİ. Dillerin yapısını, gelişmesini, dünyada yayılmasını ve aralarındaki ilişkileri ses, biçim, anlam ve cümle bilgisi bakımından genel veya karşılaştırmalı olarak inceleyen bilime lengüistik, lisaniyat veya dil bilimi denir.


DİL FELSEFESİ. Dilin özü, anlamı, kökeni ve yapısı  felsefî açıdan sorgulayan felsefe dalına dil felsefesi denir.


DİZİ  (دیزی). İlk terimi olan, her terimin, ardılı bulunan, tekrarsız ve her terime başlangıçtan itibaren sonlu sayıda adımla ulaşılabilen seri (Bertrant Russel).


DOĞAL TABAN.  q R n olsun. T q ( R n ) , R n uzayının q noktasındaki teğet uzayı olsun. E j q = ( δ j 1 , , δ j n ) plmak üzere 1 j n için elde edilen, { E 1 q , , E n q } kümesine T q ( R n ) uzayının doğal tabanı denir.   


DOĞRUSAL PROGRAMLAMA. Doğrusal bazı kısıtlar (sınırlandırmalar) altında doğrusal bir fonksiyonu maksimum veya minimum yapan değerleri bulma yöntemine doğrusal programlama denir.


DÖNEL YÜZEY. Bir düzlem eğrisinin düzlemdeki bir doğru etrafında dönmesi ile oluşan yüzeye dönel yüzey denir. 


BİR DÖNEL YÜZEYİN DÖNME EKSENİ. Bir dönel yüzeydeki profil eğrisinin etrafında döndüğü doğruya yüzeyin dönme ekseni denir. 


BİR DÖNEL YÜZEYİN MERİDYENLERİ. Bir dönel yüzeyde profil eğrisinin sabit bir açı ile döndürülmesi ile oluşan eğrilere yüzeyin meridyenleri denir. 


DÖNEL YÜZEYİN PARALELLERİ. Bir dönel yüzeyin profil eğrisi üzerindeki sabit bir noktanın yüzeyin dönme ekseni etrafında dönmesiyle oluşan çemberlere yüzeyin paralelleri denir.. 


DÖNME AÇISI.  γ : ( α , β ) R , birim hızlı bir eğri olsun. ϕ 0 , γ ˙ ( s 0 ) = ( cos ( ϕ 0 ) , sin ( ϕ 0 ) ) , s 0 ( α , β ) koşulunu sağlasın. Bu durumda, ϕ ( s 0 ) = ϕ 0 koşulunu sağlayan, ϕ : ( α , β ) R düzgün fonksiyonuna γ 'nın ϕ ( s 0 ) = ϕ 0 koşuluyla belirlenen dönme açısı denir. 


DÖNÜŞÜMLER GRUBU. Bir uzayın kendi üzerine bütün birebir dönüşümlerinin birleşme işlemi ile oluşturduğu grubuna dönüşümler grubu denir. 


DUAL UZAY. Bir vektör uzayının bütün lineer operatörlerinin oluşturduğu vektör uzayına kovektörler uzayı veya dual uzay denir ve, B n ile gösterilir.


DÜZENLİ EĞRİ. Bkz. regüler eğri.


DÜZGÜN EĞRİ. x ve y sürekli reel fonksiyonlar olmak üzere, C , { x ( t ) y ( t ) a t b ile parametrize edilmiş bir eğri olsun. C 'nin başlangıç ve bitiş noktaları sırasıyla ( x ( a ) , y ( a ) ) ve ( x ( b ) , y ( b ) ) ile temsil edilsin. Eğer x ve y , [ a , b ] kapalı aralığında sürekli ve ( a , b ) açık aralığında aynı anda sıfır değerlerini almıyor ise C 'ye düzgün eğri denir.


DÜZGÜN VEKTÖR BİLEŞENLİ FONKSİYON. Eğer ϕ   vektör bileşenli fonksiyonunun her bileşeni düzgün ise ϕ   düzgündür denir. 


BİR EĞRİLİĞİN KRİTİK NOKTALARI. Bir işaretli eğriliğin rölatif maksimum veya minimuma sahip olduğu noktalara eğriliğin kritik noktaları denir. 


EĞRİLİK. Bir eğrinin bir noktada ne kadar eğrildiğinin ölçüsüne eğrilik denir ve, κ ( t ) ile gösterilir. 


BİR EĞRİNİN PARAMETRELEMESİ. Görüntü kümesi bir C seviye eğrisi tarafından içerilen bir parametrik eğriye C 'nin bir parametrelemesi denir. 

BİR EĞRİNİN SÜRATİ. Bir eğrinin sürati, eğrinin hızının normu ile tanımlanır.


ELİG. Elli


ENIAC. Dünyanın ilk genel amaçlı sayısal bilgisayarı.


ESAS İDEAL. Tek bir eleman ile üretilen ideale esas ideal denir.


ESAS İDEAL BÖLGESİ. Her ideali esas ideal olan tamlık bölgesi.


ESAS İDEAL HALKASI. Her ideali esas ideal olan halkaya esas ideal halkası denir.


FONKSİYON UZAYI. Bir lineer uzay oluşturan fonksiyonlar kümesine fonksiyon uzayı denir.


FOURIER KOSİNÜS SERİSİ. Bir Fourier serisi sadece kosinüs terimlerini içeriyorsa bu seriye Fourier kosinüs serisi denir.


FOURIER SİNÜS SERİSİ. Bir Fourier serisi sadece sinüs terimlerini içeriyorsa bu seriye Fourier sinüs serisi denir.


GERÇEK KOD. Algoritmanın herhangi bir programlama diliyle, belirli bir veri yapısı üzerinde gerçekleştirilmiş hali. 


GERÇEK YAMA. Bkz. has yama.


GÖMME. Bkz. HALKA MONOMORFİZMASI.


GRAFİK. Belirli sayıda nokta ve bu noktaları birleştiren eğrilerden oluşan kümeye grafik denir. 


BİR GRUBUN EKSPONENTİBir grubun elemanlarının mertebelerinin en küçük üst sınırına o grubun üssü veya eksponenti denir. 


BİR GRUBUN RANGIBir serbest değişmeli grupta herhangi bir tabanda bulunan elemanların sayısına o serbest grubun rangı denir. 


BİR GRUBUN ÜSSÜ. Bkz. BİR GRUBUN EKSPONENTİ


HALKA EPİMORFİZMASI. Örten halka homomorfizmasına halka epimorfizması denir.


HALKA İZOMORFİZMASI. Hem monomorfizma hem de epimorfizma olan halka homomorfizmasına halka izomorfizması denir.


HALKA MONOMORFİZMASI. Birebir halka homomorfizmasına gömme veya halka monomorfizması denir.


HAS ALTHALKA. Bir halkanın kendisinden farklı althalkası.


HAS YAMA.  ϕ , bir koordinat yaması olsun. Eğer ϕ , bir homeomorfizma ise ϕ 'ye gerçek yama veya has yama denir. 


HİPOTETİK. Varsayımsal.


İDEAL. Hem sağ hem sol ideale ideal denir.


İKİNCİ EĞRİLİK. Bkz. torsiyon


İKİNCİ NORMAL. Bkz. binormal


İLETİŞİM KANALI. Sonlu bir kanal alfabesi ile kanal olasılıklarının bir kümesine bir iletişim kanalı denir.


İŞARETLİ EĞRİLİK. Bir eğrinin teğet vektörünün dönme hızına işaretli eğrilik denir. 


İZOMORFİZMA. Bir halkadan başka bir halkaya bbö homomorfizma.


KAKURO (カックロ). Bir diyagramdaki kutuların 1'den 9'a kadar rakamlarla doldurulması esasına dayanan bir oyun.


KARESİZ. Hiçbir asal sayının karesi ile bölünmeyen sayı.


KAYNAK KODLAMASI. Verimlilik esasına dayalı olarak kaynak simgelerinin asgari yapıda nasıl temsil edileceği problemine kaynak kodlaması denir.


KISMİ TÜREVLİ DENKLEM. Bir bağımlı değişkenin iki ya da daha fazla bağımsız değişkene göre türevlerini içeren denkleme kısmi türevli denklem denir.


BİR KISMİ TÜREVLİ DENKLEMİN DERECESİ. Bir kısmi türevli denklemde bulunan en yüksek mertebeli (basamaklı) türevin cebirsel derecesine denklemin derecesi denir.


BİR KISMİ TÜREVLİ DENKLEMİN MERTEBESİ. Bir kısmi türevli denklemde bulunan en yüksek mertebeli (basamaklı) türevin mertebesine denklemin mertebesi denir.


KODLAMA. Kaynak alfabe simgelerini simgelerin başka bir sistemi ile temsil etmeye kodlama denir.

 
KOMPAKT KÜME. Kapalı ve sınırlı kümelere kompakt küme denir.


KOMÜTATİF CEBİR. Matematiğin komütatif halkaları inceleyen dalı.


KOMÜTATİF HALKA. İkinci işlemi komütatif olan halka.


KOSET ÖNCÜSÜ. Bir kosetteki ağırlığı en küçük olan vektöre koset öncüsü denir.


KOVARYANT VEKTÖR. Bkz. kovektör


KOVEKTÖR. Bir lineer uzayın dual uzayının vektörlerine kovaryant vektör veya kovektör denir. 


KUAZİ-LİNEER DİFERANSİYEL DENKLEM. Yalnızca en yüksek dereceli türeve göre lineer denkleme kuazi-lineer diferansiyel denklem denir. 


KÜRESEL EĞRİ. Bir kürenin üzerinde yatan eğriye küresel eğri denir.


MAKAS. Sadece iki elemanın yerini değiştiren permütasyona makas denir. 


MAKSTERM. İki farklı değişkenin VEYA işlemiyle birbirine bağlanmasıyla oluşturulan farklı kombinasyon tanımlamalarının her birine maksterm denir.


MINTERM. İki farklı değişkenin VE işlemiyle birbirine bağlanmasıyla oluşturulan farklı kombinasyon tanımlamalarının her birine minterm denir.


MODEL KURAMI (Model Theory). Mantığın matematiksel yapıları inceleyen şubesine model kuramı denir.


MONOİD. Etkisiz elemanı olmayan gruba monoid denir.


NOMOLOJİ. Genel fiziksel ve mantıksal kuralları inceleyen araştırma alanı.

NORMAL DOĞRU. Bir eğrinin herhangi bir noktasından geçen ve bu noktadaki teğet doğrusuna dik olan doğruya normal doğru denir. 


NORMAL DÜZLEM. Bir eğrinin esas normal ve binormali tarafından gerilen düzleme normal düzlem denir. 


BİR OPERATÖRÜN İZİ.  α , bir lineer operatör olsun. α operatörünün x vektörü üzerindeki değerine α operatörünün x vektörü üzerindeki izi denir ve, α x ile gösterilir.


ORTOGONAL TÜMLEYEN.  S , bir reel vektör uzayı; S V 'nin bir alt uzayı olsun. <,>, V'de bir iç çarpım olsun. <,> iç çarpımına göre, S 'deki bütün vektörlere ortogonal olan vektörlerin kümesine S 'nin ortogonal tümleyeni denir ve, S  ile gösterilir.


ORTONORMAL KÜME. Birim vektörlerden oluşan bir ortogonal kümeye ortonormal küme denir. 


OSKÜLATÖR DÜZLEM. Bir eğrinin teğet ve esas normali (asal normali) tarafından gerilen düzleme oskülatör düzlem denir. 


ÖZİDEAL. Bir halkanın kendisinden farklı ideali.


PARAMETRİK EĞRİ. Bkz. diferansiyellenebilir eğri.


PDP 1. İlk mini bilgisayar (1957'de geliştirilmiştir).


PROFİL EĞRİSİ. Düzlemde bir doğru etrafında dönerek bir dönel yüzey oluşturan eğriye yüzeyin profil eğrisi denir.  


READ ONLY MEMORY. Bkz. ROM.

REGLE YÜZEY. Doğruların birleşiminden oluşan yüzeye regle yüzey denir. 


REGÜLER EĞRİ. Her noktada hız vektörü sıfırdan farklı olan eğriye düzenli eğri veya regüler eğri denir. 


REKTİFİYAN DÜZLEM. Bir eğrinin binormal ve teğeti tarafından gerilen düzleme rektifiyan düzlem denir. 


ROM. Çalıştırılmak istenen programların geçici olarak yüklendiği birime read only memory veya ROM denir.


SENDROM TABLOSU. Her bir kosetin koset öncüsünü kendi sendromuyla eşleştirilen tabloya sendrom tablosu denir. 


SERBEST TORSİYON ELEMAN. Bir grubun torsiyon alt grubunun elemanı olmayan elemanlarına serbest torsiyon eleman denir.



SIFIR .  B , bir lineer uzay olsun. a B olmak üzere, a + x = b denkleminin çözümüne sıfır eleman denir ve, 0 ile gösterilir. 


SIFIR BÖLEN. Hem sağ sıfır bölen hem sol sıfır bölen elemana sıfır bölen denir.


SIFIR UZAYI. Yalnız sıfır elemanından oluşan kümeye sıfır uzayı denir. 


SONLU GRUP. Mertebesi sonlu olan gruba sonlu grup denir.


SONSUZ GRUP. Sonsuz olmayan gruba sonsuz grup denir.


SOYUT CEBİR. Matematiğin cebirsel yapıları aksiyomatik olarak tanımlayan ve inceleyen dalı.


SYNTAX ERROR. Yazılan programda programlama dili kurallarına aykırı bir takım ifadelerden dolayı oluşan hata.


TAMLIK BÖLGESİ. Birimli, değişmeli ve sıfırbölensiz halka.


BİR TENSÖRÜN İZİ. t , bir tensör olsun. t tensörüne karşılık gelen multilineer fonksiyonun aynı değişken sistemindeki değerine t tensörünün izi denir.


TERSİNİR ELEMAN. Hem sağ hem sol tersinir elemana tersinir eleman denir.


TERTİUM NON DATUR. Üçüncü seçeneğin olanaksızlığı.


TORSİYON. Bir eğrinin oskülatör düzlemden ayrılmasının ölçüsüne burulma veya torsiyon denir. 


TORSİYON ELEMAN. Bir torsiyon alt grubunun elemanlarına torsiyon eleman denir. 


UNIVAC 1. İlk ticari bilgisayar (1947'de geliştirilmiştir).


YAZILIM. Birden çok programın bir araya gelmesinden oluşan kümeye yazılım denir.


BİR YÜZEYİN ANA DOĞRULARI. Bir regle yüzeyi oluşturan doğrulara yüzeyin üreteçleri veya yüzeyin ana doğruları denir. 


BİR YÜZEYİN ÜRETEÇLERİ. Bkz. bir yüzeyin ana doğruları


ZİNCİR YÜZEYİ.  x = cosh x eğrisinin z -ekseni etrafında döndürülmesi ile oluşan yüzeye zincir yüzeyi denir. 










































Kaynaklar





Andrew N. Pressley, Elementary Differential Geometry

Seçili Problemlerin Çözümleri

Pressley 1.1

Pressley 2.1


Arif Salimov-Abdullah Mağden, Diferensiyel Geometri

Seçili Problemlerin Çözümleri

Salimov 1.1

Salimov 1.2

Ferruh Şemin Diferansiyel Geometri II


Tüm dersler için tıklayınız. 


Hiç yorum yok:

Yorum Gönder